С родительным падежом употребляются предлоги:

obok рядом obok teatru рядом с театром

koło около koło północy около полуночи

w pobliżu влизи w pobliżu domu вблизи от дома

wokół вокруг wokół miasta вокруг города

w ciągu в течение w ciągu miesiąca в течение месяца

według по według powieści по повести

do в do Warszawy в Варшаву

z из z Moskwy, z Londynu из Москвы, из Лондона

bez без bez księgi без книги

dla для prezent dla Ewy подарок для Эвы

znad из-за, понад znad Niemna из-за Нёмана

zza из-за wyszedł zza rogu вышел из-за угла

spod из-под spod tego czepca из-под чепца

sprzed a) тех времен, moda sprzed dwudziestu lat мода 20- летней

давности

b) из- под sprzed nadjeżdżającego wozu из-под колес

приближающейся машины

УРОК 8

ТВОРИТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ NARZĘDNIK

Формы творительного падежа имеют те же значения, что и в русском языке:

- значение объекта - kierować kim (управлять чем)

- значение “чем работают, что используют” - jechać pociągiem (ехаць поездом )

- значение времени - pracować wieczorami (работать вечерами)

- значение просторанчтва - iść lasem (идти лесом)

- обстоятельства и способа действия - stać tłumem (стоять толпой)

единственное число

M tym twoim dobrym studentem, Hiszpanem, krajem

F tą twoją dobrą studentką, Polką, stolicą

N tym twoim wielkim miastem, oknem, morzem

Множественное число

M tymi twoimi dobrymi studentami, Hiszpanami, krajami

F tymi twoimi dobrymi studentkami, Polkami, stolicami

N tymi twoimi wielkimi miastami, oknami, morzami

Ona jest pielięgniarką. Она медсестра.

One są pielięgniarkami. Они медсёстры.

On jest lekarzem. Он врач.

Oni są lekarzami. Они (мужчины) врачи.

One są lekarkami. Они (женщины) врачи.

Łódź jest polskim miastem. Лодзь – польский город.

Mój sąsiad jest Niemcem. Мой сосед – немец.

Kim (czym) jest twój ojciec? Kim (czym) jest twoja matka?

W pociągu

- To miejsce jest wolne?

- Tak. Proszę! Pan jest cudzoziemcem, prawda?

- Tak. jestem Francuzem.

- Co pan robi w Polsce?

- Uczę się języka polskiego, ponieważ chcę tu studiować.

- A kim pan chce być?

- Dziennikarzem.

- To bardzo ciekawe. Jesteśmy kolegami, bo ja jestem też dziennikarzem.

Слоўнічак: Słowniczek:

Pociąg m поезд, сudzoziemiec m иностранец, ponieważ поскольку, dziennikarz m журналист

Практыкаванні: Ćwiczenia:

1. Замените на творительный падеж: Proszę zamienić nd narzędnik:

Moja siostra to studentka. Manuel to Kubańczyk (кубинец). Kreta to wyspa (остров). Bałtyk to morze. Danuta i Marysia to siostry. Brat kolegi to inżynier.

2. Дополните диалог: Proszę uzupełić dialog:

- Pan jest cudzoziemcem? - Pani jest cudzoziemką?

- Tak, jestem ....................... - Tak, jestem ..............................

- Panowie są cudzoziemcami? - Panie są cudzoziemkami?

- Tak, jesteśmy .................... -Tak, jesteśmy ............................

3. Ответьте на вопросы: Proszę odpowiedzieć na pytania:

Czym chcesz być? ........................................................................................

Czym chcą być twoje koleżanki? .................................................................

Kim są twoje rodzice? .................................................................................

Kim jest każdy z twojej rodziny? ...............................................................

Kim jesteś z zawodu (па прафесіі)? .................................................................

4. Дополните предложения: Proszę uzupełnić zdania:

Jestem nauczycielem, a ty jaki masz (профессия)................................? Nie mam pracy, a czy pani ma (работа) ................... ? Mój ojciec nie ma pracy, jest (безработный)....................... .On ma 65 lat i jest (пенсионерка) ................................... . Z pochodzenia jestem (белорус) ........................... Mój dziadek był (учитель)...................................... .

ВНИМАНИЕ! UWAGA!

Небольшая группа существительных мужского рода с мягким согласным основы и слова на -dz, -l и существительные женского рода на мягкий согласный во множественном числе имеют окончания - mi :

gość - gośćmi, liść - liśćmi, koń - końmi, pieniądz - pieniędzmi, kość - kość-mi, dłoń - dłońmi

А также слова dzieci: - dziećmi.

5. Раскройте скобки: Proszę otworzyć nawiasy:

Jem (widelec, łyżka, ruka, noż)......................................................................

.........................................................................................................................

Piję kawę z (mleko, cukr, koleżanka, kolega, likier)......................................

.......................................................................................................................

Jem chleb z (masło, dżem, syr, kiełbasa, szynka) .......................................... .......................................................................................................................

Jadę ( autobus, taksówka, samochód, metro) . ............................................. .......................................................................................................................

Twoje rzeczy są pod (krzesło, szafa, fotel, łóżko, stół)...............................

.........................................................................................................................

Chodzę do kina z (Marcin, Bronisław, Agnieszka, Justyna, siostra)............

.......................................................................................................................

6. Ответьте по образцу: Proszę odpowiedzieć według wzoru:

Wzor: : Gdzie jest metro? -Za tym parkiem.

- A gdzie jest ten park? - Za tym mostem.

most, teatr, ten dom, ta warszawska kawiarnia, ten duży sklep, ten mały plac, ten wielki hotel, ta stara szkoła, moja uczelnia

7. Скажите по образцу: Proszę powiedzieć według wzoru:

:

a) Wzor: ciekawy koncert - byłem zachwycony ( я был восхищен) ciekawym koncertem

Mariacki kościół, Marszałkowska ulica, pomnik Syreny, Warszawski Uni-wersytet, klasztor świętej Agnieszki, Barbakan, kolumna króla Zygmunta, Teatr Narodowy, pomnik Kopernika, Kraków, Gdańsk, Lublin

b) Wzor: Jestem zadowolony( я доволен) tą pracą.

ta dziewczyna, nowy hotel, twój pokój, mieszkanie, dom, twoja babcia, lekarz, nauczycielka, praca domowa

c) Wzor: Z kim rozmawiasz (разговариваешь)? - Z Pawłem.

Monika, córka, brat, Janusz, profesor, Marie, twój mąż, jego sąsiadka, twoja sekretarka, koleżanka Jacka, mój dziadek, Ewa, Mieczysław

8. Ответьте на вопросы: Proszę odpowiedzieć na pytania:

Z czym chcesz tę kawę? - śmietana, czekolada, likier, mleko

Z czym chcesz kanapkę? - kiełbasa, ser, szynka, ogórek

Z czym pani chce herbatę? - cytryna, miód, cukr, mleko

9. Ответьте по образцу:

Wzor: Jakie mieszkanie pan szuka(якую кватэру Вы (мужчына) шукаеце?) Szukam mieszkanie z ....

balkon, terasa, duża łazienka, wielka kuchnia, słoneczny pokój, telefon, piękne tapety, wielkie okna, parketowa podłoga, stare meble

10. Скажите по цепочке по образцу: Proszę mówić łańcuszkiem według wzoru:

Wzor: Nie chce być studentem, chce być nauczycielem. - Nie chce być nauczycielem, chce być....

dyrektor, lekarz, aktor, malarz, pisarz, śpiewak, celnik, przedsiębiorca,

dyplomat, wojskowy,

księgowa, gospodyni domowa, lekarka, aktorka, nauczycielka, śpiewaczka

11. Ответьте: Proszę odpowiedzieć:

a) Gdzie się spotkamy? Przed kinem.

główne wejście, Teatr Narodowy, budynek szkoły, stacja metra, Dworzec Centralny, Dom towarowy, nowy szpital, Główna Poczta, pałac Staszyca

b) Gdzie jest mój długopis? - Pod tym stołem.

szalik - zielone krzesło, swetr - ta czarna torebka, podręcznik - ten słownik, pieniądze - te nowe gazety, zeszyt - angielska księga, czapka - to łóżko, kalendarz - ten czerwony swetr, kot - ta szafa,

c) Z czym (z kim) jest twoja siostra?

twoja nowa książka, jego sympatyczna przyjacółka, jej młodsza siostra, jego nowy samochód, twój paszport, nowy prezydent, jego nowa praca, jego nowa koszula, nasz nowy rower, jej młodszy syn, ta sekretarka, twój chłopak, jego dziewczyna, ten czarny kot, moje nowe mieszkanie

12. Раскройте скобки: Proszę otworzyć nawiasy:

Wrócil się przed (lekcja, miesiąc, rok, godzina)

Poszedł przed (obiad, kolacja, sniadanie, podwieczorek)

Buty są pod (pościel, stół, krzesło, biurko, gazety, łóżko)

Do kina pójdu z (Paweł, Marysia, Małgorzata, babcia, kolega, Tomasz)

Jem chleb z (masło, dżem, kawiar, słonina, miód)

Mam kawę z (mleko, likier, cytryna, czekolada, śmietanka)

Предлоги, употребляемые с творительным падежом:

z с uczyć się z kolegą учиться с коллегой

pod под pod wpływem под влиянием

nad над pracować nad słownikiem работать над словарём

przed от kryć się pzred kim прятаться от кого

до przed wojną до войны

назад przed rokiem год назад

перед pić kroplę przed jedzeniem пить капли до еды

za за stać za rogiem стоять за углом

с za pozwoleniem с разрешения

по wejście za przepustkami вход по пропускам

między между stać między dziewczynami стоять между девушками

poza за coś tkwi poza tym что-то кроется за этим

nad на Warszawa leży nad Wisłą Варшава стоит на Висле

УРОК 9

ПРЕДЛОЖНЫЙ ПАДЕЖ MIEJSCOWNIK

Форма предложного падежа выступает только с предлогами. Это предлоги w, na, przy, o, po. Предложно-падежные связи могут быть связаны как с глаголами (myśleć o kim, o czym; zakochać się w kim), так и с прилагательными: przeświadczony o czym, ładny w kolorze.

Единственное число

M w twoim nowym kiosku, w moim starym zeszycie

w tym naszym wielkim teatrze

o nowym studencie, o starym profesorze

F w naszej nowej szkole, w twojej welkiej pracy, o mojej siostrze

na tej naszej poczcie, przy mojej ulicy, o starej kobiecie

N w tym moim mieszkaniu, na wielkim łóżku, na Starym Mieście

В предложном падеже у существительных твердой разновидности наблюдается чередование основы:

k - c książka –książce, matka –matce, Polka - Polce f

g - dz noga - nodze, Olga - Oldze, droga – drodze f

ch - sz mucha – musze f

t - ć poczta - poczcie, kobieta – kobiecie f

poeta – poecie, plakat – plakacie m

błoto – błocie, złoto – złocie n

d - dź woda - wodzie, moda - modzie, uroda – urodzie f

Szwed – Szwedzie, sad – sadzie m

dyktando – dyktandzie n

s - ś masa - masie, szosa - szosie, kiełbasa - kiełbasie f

kwas – kwasie, prezes – prezesie m

proso – prosie n

z - ź bluza - bluzie, muza - muzie f

wyraz – wyrazie, Francuz – Francuzie n

żelazo – żelazie n

r - rz siostra - siostrze, burza – burze f

doktor – doktorze, bazar – bazarze m

srebro – srebrze n

ł – l materiał – materiale, Hucuł – Hucule m

szkoła – szkole f

koło – kole n

b – b’ grzyb – grzybie, Kaszub – Kaszubie m

niebo – niebie n

baba – babie f

p- p’ słup – słupie , chłop – chłopie m

tempo – tempie n

łapa – łapie f

w-w’ staw – staw, detektyw – detektywie m

słowo – słowie n

kawa – kawie f

f – f’ dryf – dryfie m

żyrafa – żyrafie f

n – n’ dziekan – dziekanie, milion – milionie m

dno – dnie n

strona – stronie f

m – m’ telegram – telegramie, agronom – agronomie m

jarzmo – jarzmie n

słoma – słomie f

1. Окончание –е прибавляется к основам существительных мужского и среднего рода, которые имеют в основе b, d, f, ł, m, n, p, r, s, t, w, z , но у существительных на b, f, m, n, p, w на письме появляется гласный i: klub – w klubie, niebo - w niebie, kran - w kranie, słowo - w słowie, gniew - o gniewie.

В слове miasto чередуются две последние согласные: w mieście, потому что у основ существительных на буквосочетания согласных st, zd, sn, zn эти согласные меняются в предложном падеже на ść, źdź, śń, śm, źń : wiosna – o wiośnie, czasopismo – o czasopiśmie, bielizna – o bieliźnie, słsiad – o słsiedzie, gwiazda – o gwiazdzie.

Гласный а может чередоваться с гласным е :

świat – o świecie, lato – o lecie, obiad – po obiedzie

2. окончание –u прибавляется к существительным с мягкой основой и с основой на согласные: c, cz, dz, dż, sz, rz, ż, l, k, g, ch :

dworzec – na dworcu, tramwaj – w tramwaju, nauczyciel – o nauczycielu, dzień – o dniu, morze – w morzu, mieszkanie – o mieszkaniu.

У существительных женского рода могут быть окончание –i (y). Эти окончания принимают слова с мягкой основой и на согласные c, cz, dz, dź, rz, sz, ż, l :

Restauracja – o restauracji, kolacja – o kolacji, cukiernia – o cukierni, jesień – o jesieni.

множественное число

M w naszych starych teatrach, w tych twoich zeszytach

o tych naszych profesorach, o tych studentach

F o moich pracach, o tych starych kobietach, o siostrach

N o tych nowych biurkach, o wielkich oknach, o twoich łóżkach

Gdzie stoi pociąg? Przy peronie. Przy którym? Przy tamtym.

Gdzie kupić bilet? W kasie. W której? W tamtej po prawej stronie.

Gdzie jest informacja? W okienku. W którym? W tamtym.

Gdzie można kupić bilety? W kasach. W których? W tamtych.

być w bibliotece, w mieszkaniu, w stołówce, w domu, na dyskotece

ЗВАТЕЛЬНЫЙ ПАДЕЖ WOŁACZ

Форма зательного падежа идентична предложному, исключений почти нет, кроме некольких отклонений: O panu – panie! O ojcu – ojcze! O chłopcu – chłopcze!

В звательном падеже существительные женского и мужского родов на –а имеют окончания –o: Kolego! Kobieto! Dziewczyno! Litwo! Wando!

У уменьшительных форм женского рода и имен собственных может быть окончание –u: Olu! Basiu!

Tekst

MIESZKANIE

To jest dom przy ulicy Akademickiej, w domu jest duży pokój goś-cinny. W pokoju gościnnym stoi zielone krzesło i duży fotel. Na krzesle siedzi młody chłopak. Ma na imię Jacek. Studiuje na Wydziale Filologic-kim. Na lewej stronie jest kanapa, na kanapie siedzi kotka. Na prawej stro-nie jest mały stoł, na stole stoi komputer, na komputerze są gazety. Na oknie są kwiaty. Na podłodze leży dywan. Na dywanie są zabawki. Ale dzieci są w swoim pokoju dziecinnym. Ich matka jest w pracy, ich siostra jest w kinie. O ojcu nic nie wiemy. O dziadku wiemy, że mieszka na wsi. O babci wiemy, że jest w szpitalu, bo jest chora.

Słowniczek:

pokój gościnny гостиная,zabawki игрушки, pokój dziecinny детская, wieś - na wsi деревня - в деревне, kanapa диван,dywan ковёр

Ćwiczenia:

1. Ответьте на вопрос Gdzie jest (są)? употребляя предлоги w, na, przy

profesor, córka, żona, jest ulica, park, sklep, szpital,

chłopiec, dzieci, samochód, są teatr, metro, szkoła, Polska,

książka, dziewczyna, syn, opera, wydział, blok, wystawa,

człowiek, dziadek autobus, rower, ogród

2. Gdzie są?

Są w (Warszawa, Lublin, Gdańsk, Mińsk Mazowiecki, Olsztyn, Zielona Góra, Katowice, Szczecin, Gdynia, Białystok, Lida, Baranowiczy, Nieśwież)

Gdzie jest?( biurko, książka, lampa, magnetowid, komputer, podłoga, sciana, drzewo, ławka, taboret, talerz, filiżanka, torebka, okienko, półka, szafka)

3. Gdzie jest cukr, a gdzie nie ma cukru?

(czarna kawa, zupa pomidorowa, zimne mleko, czerwone wino, ryba smażona, woda mineralna, sok pomarańczowy, sałatka ogórkowa, lody truskawkowe, czekolada, ciemne piwo, sos pieczarkowy)

4. O kom mówimy?

Elżbieta Karolak, Ewa Rysińska, Beata Tyszkiewicz, Maryla Rodowicz, Henryk Sienkiewicz, Mikołaj Kopernik, Mieczysław Grzyb, Edward Czesnowski, pani nauczycielka, nowa studentka, moja babcia, twoja sąsiadka, mała dziewczynka, piękna kobieta, ten lekarz, twój ojciec